Οι λόγοι για τους οποίους έχει επιλεγεί αυτό το χρονικό διάστημα πραγματοποίησης της εξέτασης σχετίζονται με την σημαντική ολοκλήρωση της ανάπτυξης του εμβρύου μέχρι εκείνη τη στιγμή, γεγονός που μας επιτρέπει να έχουμε μια καλή εικόνα της διαμόρφωσης των οργάνων του. Μάλιστα, σε αυτές τις εβδομάδες το έμβρυο κινείται αρκετά ελεύθερα μέσα στη μήτρα, αλλάζοντας θέσεις, πράγμα που επίσης, μας βοηθά να ελέγξουμε την ανατομία του.

Πώς πραγματοποιείται η εξέταση;

Αρχικά θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εξέταση είναι ανώδυνη, απόλυτα ασφαλής για το μωρό και δεν προϋποθέτει κάποια ειδική προετοιμασία από την πλευρά της επιτόκου. Μια μέτριας πλήρωσης κύστη είναι αρκετή για την τέλεση του διακοιλιακού υπερηχογραφήματος. Πιο συγκεκριμένα, ο γυναικολόγος σας θα σας ζητήσει να ξαπλώσετε σε ύπτια θέση, θα τοποθετήσει στην κοιλιά σας το τζελ και με τη βοήθεια του ηχοβολέα θα ξεκινήσει η διαδικασία της εξέτασης. Ενδεχομένως να σας ζητηθεί να πιείτε νερό ή να φάτε κάτι πριν την εξέταση, προκειμένου να αυξηθεί η κινητικότητα του εμβρύου.

Η διάρκεια της εξέτασης είναι σύντομη, γύρω στα 30 λεπτά. Ωστόσο, παράγοντες όπως η θέση του εμβρύου ή το σωματικό βάρος της μητέρας, δύνανται να καταστήσουν την απεικόνιση δυσχερέστερη και να απαιτηθεί περισσότερος χρόνος.

Kατά την εξέταση εφαρμόζονται προηγμένες τεχνικές απεικόνισης που αυξάνουν την ικανότητα ανίχνευσης πιθανών ανατομικών βλαβών. Έτσι, μεταξύ των άλλων πραγματοποιείται σάρωση του εγκεφάλου και λαμβάνονται συγκεκριμένες υπερηχογραφικές τομές της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων του θώρακα, όπως καθορίζονται από τα αντίστοιχα πρωτόκολλα του Fetal Medicine Foundation-FMF και της ISUOG.

Ποιος είναι ο σκοπός του υπερηχογραφήματος Β' επιπέδου;

Κατά την διάρκεια του υπερηχογραφικού ελέγχου:

• Ελέγχουμε την καλή ανάπτυξη και κινητικότητα του εμβρύου.
• Εξετάζουμε κάθε μέρος του σώματος του εμβρύου και επιβεβαιώνουμε ότι τα όργανα του αναπτύσσονται σωστά σε μορφή και μέγεθος.
• Αναζητούμε την ύπαρξη συγκεκριμένων συγγενών ανωμαλιών.
• Ελέγχουμε για δείκτες χρωμοσωμικών ανωμαλιών.
• Υπολογίζουμε την ποσότητα του αμνιακού υγρού.
• Προσδιορίζουμε την θέση του πλακούντα και ελέγχουμε τον ομφάλιο λώρο.
• Μετράμε το μήκος του τραχήλου της μήτρας και υπολογίζουμε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού.
• Ελέγχουμε τη ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες, προσδιορίζοντας εξατομικευμένα τον κίνδυνο προεκλαμψίας ή εμφάνισης επιπλοκών στην εγκυμοσύνη.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου δεν συνιστά εγγύηση ότι το μωρό σας είναι φυσιολογικό, καθώς το υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου έχει χαμηλή ευαισθησία ανίχνευσης χρωμοσωμικών ανωμαλιών.

Τι πληροφορίες μας δίνει το υπερηχογράφημα Β' επιπέδου;

Αρχικά, λαμβάνει χώρα ο λεπτομερής έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου.
Εδώ ο έλεγχος περιλαμβάνει:

• Το κεφάλι: Εξετάζεται η φυσιολογική οστική πυκνότητα και το σχήμα του κρανίου
• Τον εγκέφαλο: Ελέγχεται ενδελεχώς η ανατομία του εγκεφάλου
• Το πρόσωπο: Εξετάζεται το σχήμα του προσώπου (προφίλ), τα χείλη, η άνω και κάτω γνάθος, οι οφθαλμικές κόγχες με τους φακούς και το ρινικό οστό
• Τον τράχηλο (λαιμό) και το πάχος του δέρματος πίσω από τον αυχένα (αυχενική πτυχή)
•  Την σπονδυλική στήλη
• Tον θώρακα και τους πνεύμονες: Εξετάζεται το μέγεθος και η μορφολογία των πνευμόνων. Στην εξέταση είναι επίσης, ορατό και το διάφραγμα.
• Την καρδιά: Απεικονίζονται οι 4 κοιλότητες (δύο κόλποι και δύο κοιλίες), η λειτουργία των βαλβίδων και η ροή του αίματος μέσα στην καρδιά. Παράλληλα, ελέγχεται η λειτουργία των μεγάλων αγγείων και η ροή του αίματος προς και από την καρδιά.
• Το γαστρεντερικό και ουροποιητικό σύστημα
• Τα άνω και τα κάτω άκρα
• Τα έξω γεννητικά όργανα

Ποιοι είναι οι δείκτες χρωμοσωμικών ανωμαλιών και πώς θα πρέπει να ερμηνεύονται;

Οι δείκτες περιλαμβάνουν:

• Την αυξημένη αυχενική πτυχή. Το αυξημένο πάχος στο πίσω μέρος του κεφαλιού του εμβρύου.
• Την ενδοκαρδιακή ηχογενή εστία. Πρόκειται για εναπόθεση ασβεστίου σε κάποιον από τους μύες των βαλβίδων της καρδίας. Είναι συνηθισμένο εύρημα σε φυσιολογικά έμβρυα και δεν συνδέεται με καρδιολογικά προβλήματα αργότερα.
• Την διάταση της νεφρικής πυέλου. Είναι το αυξημένο εύρος της πυέλου (σημείο που συγκεντρώνονται τα ούρα) στα νεφρά του εμβρύου.
• Το βραχύ βραχιόνιο, το βραχύ μηραίο οστό, η κλινοδακτυλία και το sandal gap.
• Το υπερηχογενές έντερο. Όταν στον υπέρηχο το έντερο απεικονίζεται περισσότερο «άσπρο» από ότι συνήθως.
• Την υποπλασία του ρινικού οστού. Στην εξέταση του προφίλ του εμβρύου το ρινικό οστό λείπει ή είναι πολύ μικρό.
• Την διάταση των πλαγίων κοιλιών στο εγκέφαλο. Πρόκειται για παρουσία αυξημένης ποσότητας υγρού στις κοιλίες του εγκεφάλου.
• Την έκτοπη πορεία της δεξιάς υποκλειδίου. Είναι μία παραλλαγή της πορείας ενός αγγείου που εξέρχεται από την αορτή.

Η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων δεικτών συνήθως δεν συνιστά από μόνη της πρόβλημα, αυξάνει όμως, σημαντικά την πιθανότητα να πάσχει το έμβρυο από κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία.

Ποια είναι η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της εξέτασης;

Οι διεθνείς στατιστικές μελέτες επιβεβαιώνουν την αξιοπιστία του υπερηχογραφήματος Β΄ επιπέδου ως προς τη διάγνωση - απεικόνιση συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο, με τα ποσοστά να αγγίζουν το 70-75% για τις σοβαρές ανωμαλίες (μείζονες), το 40-45% για τις λιγότερο σοβαρές ανωμαλίες (ελάσσονες), ενώ αναφορικά με την ύπαρξη προβλημάτων στην καρδιά, η ευαισθησία της εξέτασης αγγίζει το 50-60% , συμβάλλοντας έτσι, στην έγκαιρη ανίχνευση των σοβαρών συγγενών ανωμαλιών.

Η ανίχνευση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών πραγματοποιείται κυρίως με τον υπερηχογραφικό έλεγχο των 11-14 εβδομάδων (αυχενική διαφάνεια) με ευαισθησία της τάξεως του 93 - 95%. Σε περίπτωση παρουσίας υπερηχογραφικών δεικτών του Β΄ επιπέδου, τότε αυτοί θα πρέπει να αξιοποιηθούν για τον επαναπροσδιορισμό των πιθανοτήτων για χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως αυτές προσδιορίστηκαν κατά το Α΄τρίμηνο.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για να διαγνώσουμε ή να αποκλείσουμε με βεβαιότητα την ύπαρξη χρωμοσωμικών η αλλων ανωμαλιών είναι απαραίτητη η διενέργεια επεμβατικών προγεννητικών εξετάσεων (αμνιοπαρακέντηση ή λήψη τροφοβλάστης), οι οποίες πραγματοποιούνται, εφόσον υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις.