Η αιτία πίσω από την εμφάνιση των ινομυωμάτων δεν είναι γνωστή. Φαίνεται να σχετίζονται με γενετική προδιάθεση αλλά έχουν εντοπιστεί και άλλοι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη των ινομυωμάτων, όπως το ορμονικό προφίλ, η αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων, η παχυσαρκία, κ.α. Υπολογίζεται ότι, περίπου 1 στις 3 γυναίκες θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή της ινομυώματα. Η εμφάνιση είναι συχνότερη σε ηλικίες 35 με 50, σε υπέρβαρες ή εγκυμονούσες γυναίκες.
H αντιμετώπισή τους δεν κρίνεται σε όλες τις περιπτώσεις αναγκαία.
Είδη ινομυωμάτων
Τα ινομυώματα μπορεί να εμφανιστούν σε διαφορετικά σημεία της μήτρας και βάση αυτού τα διακρίνουμε σε τρεις τύπους:
- Υπορρογόνια ινομύωματα: Αναπτύσσονται εξωτερικά, επιφανειακά της μήτρας και ενδέχεται να πιέζουν γειτονικά όργανα, όπως την ουροδόχο κύστη και το έντερο. Μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως συχνοουρία ή δυσκοιλιότητα.
- Ενδοτοιχωματικά ινομύωματα: Αναπτύσσονται εντός του τοιχώματος της μήτρας. Πρόκειται για το πιο συνηθισμένο είδος ινομυωμάτων και ανάλογα με το μέγεθος προκαλούν συμπτώματα όπως αυξημένη αιμορραγία ή έντονο πόνο κατά την περίοδο.
- Υποβλεννογόνια ινομύωματα: Αναπτύσσονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας. Εξαιτίας της θέσης τους ευθύνονται για έντονα συμπτώματα, ιδίως για αιμορραγία.
Τα συμπτώματα των ινομυωμάτων
Είναι πολλές οι περιπτώσεις που τα ινομυώματα δεν εκδηλώνονται μέσω συμπτωμάτων και ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης.
To μέγεθος, η θέση και ο αριθμός τους μπορεί να πυροδοτήσουν μια σειρά διαφορετικών συμπτωμάτων όπως:
- Υπερμηνόρροια ή και μηνορραγία /Παρατεταμένη ή και βαριά περίοδος
- Πόνος στην πύελο και στη μέση
- Μητρορραγία/ Αιμορραγίες στο μεσοδιάστημα περιόδων
- Πολυμηνόρροια / Εμφάνιση συχνών περιόδων
- Πίεση στο έντερο που συνήθως προκαλεί δυσκοιλιότητα
- Διαταραχές ούρησης, όπως συχνοουρία
- Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
- Προβλήματα γονιμότητας. Μπορεί να εμποδίσουν την εμφύτευση και ανάπτυξη του εμβρύου μέσα στη μήτρα
- Καθ’ έξιν/επαναλαμβανόμενες αποβολές
Η διάγνωση των ινομυωμάτων
Η διάγνωση των ινομυωμάτων γίνεται μέσω του ιστορικού της ασθενούς.
Πραγματοποιείται υπερηχογράφημα πυέλου με τη βοήθεια του διακολπικού υπερηχογράφηματος, το οποίο και θέτει την έγκυρη διάγνωση στις περισσότερες περιπτώσεις. Όταν το υπερηχογράφημα δεν παρέχει αρκετές πληροφορίες, υπάρχει πιθανότητα ο γυναικολόγος να ζητήσει και πιο ειδικές εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία και υστεροσαλπιγγογραφία, προκειμένου να εντοπιστεί καλύτερα το ακριβές μέγεθος, ο αριθμός και η θέση των ινομυωμάτων.
Θεραπεία των ινομυωμάτων
Η θεραπευτική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων είναι είτε συντηρητική ή χειρουργική και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος του ινομυώματος αλλά και η ηλικία της γυναίκας.
Ασυμπτωματικοί ασθενείς
Στις περιπτώσεις μη εκδήλωσης συμπτωμάτων συνήθως δεν συστήνεται κάποια θεραπεία εκτός της τακτικής αξιολόγησης κάθε 6 έως 12 μήνες, μέσω διακολπικού υπερηχογραφήματος, από τον γυναικολόγο.
Συμπτωματικοί ασθενείς
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική αφαίρεση των ινομυωμάτων συστήνεται κυρίως όταν το ινομύωμα προκαλούν συμπτώματα ή το μέγεθος αυξάνεται.
Είναι, επίσης, γεγονός πως η θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων μπορούν να επηρεάσουν την επίτευξη εγκυμοσύνης εξαιτίας των λειτουργικών διαταραχών που επιφέρουν στη μήτρα.
Στην πλειοψηφία των ασθενών εφαρμόζεται η λαπαροσκόπηση ή η υστεροσκόπηση.
Όταν τα ινομυώματα βρίσκονται στην εσωτερική κοιλότητα της μήτρας μπορούν να αφαιρεθούν υστεροσκοπικά. Στις περιπτώσεις ενδοτοιχωματικών η υπορρογονίων ινομυωμάτων η αφαίρεση πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά.
Η αφαίρεση μπορεί σε όλες τις περιπτώσεις να πραγματοποιηθεί και με την κλασική ανοιχτή μέθοδο της λαπαροτομίας. Η λαπαροσκόπηση όμως διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα, σε σχέση με το ανοιχτό χειρουργείο, καθώς συνίσταται στην αφαίρεση των ινομυωμάτων χωρίς τραυματισμό των υγιών ιστών, στην άμεση κινητοποίηση της ασθενούς, σε μειωμένο χρόνο νοσηλείας καθώς και στην αποφυγή μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως λοιμώξεις κ.α . Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν υπάρχουν επιπλοκές στα πλαίσια ενός χειρουργείου.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση
Στην περίπτωση της φαρμακοθεραπείας ο σκοπός είναι η διακοπή της παραγωγής οιστρογόνων και η ατροφία του ινομυώματος. Χρησιμοποιούνται συνήθως προγεσταγόνα, ορισμένα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη NSAIDs κ.α Όμως, αυτού του τύπου η θεραπευτική προσέγγιση ενδέχεται να προκαλέσει παρενέργειες όπως πονοκεφάλους, εξάψεις, κολπική ξηρότητα κ.α
Τοκετός μετά τη χειρουργική αφαίρεση ινομυωμάτων
Σημαντικό ρόλο παίζει η ανατομική θέση , το μέγεθος και ο αριθμός. Μετά την επέμβαση συνιστάται η αποφυγή εγκυμοσύνης για ένα διάστημα 3 έως 6 μηνών. Ακολούθως η σύλληψη μπορεί να προκύψει εντελώς φυσιολογικά.
Ο φυσιολογικός τοκετός δεν απoτελεί αντένδειξη εκτός εάν έχει πραγματοποιηθεί αφαίρεση ινομυωμάτων μεγάλου μεγέθους και διάνοιξη της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας. Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται η πραγματοποίηση καισαρικής τομής.
Στις περιπτώσεις εκείνες όπου έχει ολοκληρωθεί ο οικογενειακός προγραμματισμός και η γυναίκα είναι άνω των 45 ετών, συστήνεται η υφολική ή ολική υστερεκτομή. Ορμονικά δεν υπάρχει καμία αλλαγή για τη γυναίκα, πέραν της απουσίας της εμμήνου ρύσης.
Καθώς κάθε περίπτωση ασθενή είναι διαφορετική, ο γυναικολόγος θα πρέπει να αναλύει και να συζητά με την ασθενή για τις διαθέσιμες επιλογές της, προκειμένου να λαμβάνεται η καταλληλότερη απόφαση για κάθε γυναίκα ξεχωριστά.
