Πρόκειται για μια περίπτωση που αφορά γυναίκες κάθε ηλικίας ενώ στη συντριπτική πλειοψηφία πρόκειται για καλοήθη κυστικά μορφώματα που δεν εγείρουν ανησυχία και δεν απαιτούν χειρουργική θεραπεία. Στις πιο πολλές περιπτώσεις ανακαλύπτονται τυχαία σε μια γυναικολογική εξέταση ή σε υπερηχογραφικό έλεγχο.
Οι κύστεις ωοθηκών είναι συνήθως ασυμπτωματικές αλλά υπάρχουν και οι περιπτώσεις που προκαλούν πόνο ή πυελική πίεση (συνήθως όταν πρόκειται για μεγάλες σε μέγεθος κύστεις).
Είδη των κύστεων
Λειτουργικές κύστεις
Πρόκειται για κύστεις που υφίστανται χωρίς συμπτώματα και αποτελούν τυχαία ευρήματα. Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και προκαλούνται από μεταβολές στα επίπεδα των ορμονών. Τις περισσότερες φορές υποχωρούν από μόνες τους εντός λίγων μηνών ενώ η αντιμετώπιση τους γίνεται με τη χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων, όπου κριθεί απαραίτητο. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, αν η κύστη επιμένει (και ανάλογα και το μέγεθός της ), συνίσταται χειρουργική αφαίρεση.
Καλοήθεις κύστεις
Οι καλοήθεις αυτοί όγκοι αναπτύσσονται με αργούς ρυθμούς και μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση. Δεν υποχωρούν από μόνες τους, γι’ αυτό και ενδέχεται να ζητηθεί μαγνητική τομογραφία αλλά και εργαστηριακός έλεγχος καρκινικών δεικτών προκειμένου ν’ αποκλειστεί το ενδεχόμενο κακοήθειας.
Συγγενείς κύστεις
Πρόκειται για σπάνια περίπτωση και αφορά κύστεις που δεν αναπτύσσονται μέσα στην ωοθήκη αλλά κοντά σε αυτήν.
Κακοήθεις κύστεις ωοθηκών
Η κακοήθεια των ωοθηκών δεν δίνει συμπτώματα σε αρχικό στάδιο, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η διάγνωση, επομένως και η αντιμετώπιση της νόσου. Οι κύστεις αυτές παρουσιάζονται πιο συχνά μετά την εμμηνόπαυση αλλά δεν αποκλείονται και οι μικρότερες ηλικίες.
Κύστεις ενδομητρίωσης
Η ενδομητριωσική κύστη είναι αποτέλεσμα της ενδομητρίωσης στις ωοθήκες. Η εμφάνισή τους ενδέχεται να προκαλέσει πυελικό πόνο, συμφύσεις αλλά και να υπονομεύσει τη γονιμότητα της γυναίκες. Οι κύστεις ενδομητρίωσης συνήθως απαιτούν θεραπεία.
Yπάρχουν συμπτώματα;
Οι κύστεις ωοθηκών μπορεί να είναι ασυμπτωματικές αλλά όταν προκαλούν συμπτώματα, αυτά συνήθως είναι:
- Πόνος υπογαστρίου
- Διαταραχές περιόδου
- Κοιλιακό πρήξιμο
- Πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
- Δυσμηνόρροια
- Πίεση παρακείμενων οργάνων
- Ναυτία και έμετος
- Ανώμαλη αιμορραγία από τον κόλπο
Ποια είναι η θεραπεία των κύστεων ωοθηκών;
Η θεραπεία κύστεων ωοθηκών είναι πάντα εξατομικευμένη για κάθε ασθενή και προσαρμόζεται στην κλινική του εικόνα.
Σε νεαρές γυναίκες με ασυμπτωματικές κύστεις ωοθηκών, χωρίς ύποπτα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά, συνήθως συνιστάται μόνο τακτική παρακολούθηση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση θεωρείται απαραίτητη όταν οι κύστεις είναι ύποπτες για κακοήθεια, έχουν διαστάσεις πάνω από 5cm και προκαλούν συμπτώματα που δεν υποχωρούν. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνεται υπόψιν το μέγεθος της κύστης, ο τύπος της, η ηλικία καθώς και το γεγονός αν η γυναίκα έχει ή όχι ολοκληρώσει τον αναπαραγωγικό της προγραμματισμό.
Για την αφαίρεσή τους εφαρμόζονται δυο μέθοδοι, ανάλογα την περίπτωση:
Λαπαροσκοπική αφαίρεση: Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο που χρησιμοποιείται ευρέως. Η λαπαροσκοπική αφαίρεση αφήνει τον υγιή ιστό των ωοθηκών ανέπαφο. Πλέον, οι περισσότερες κύστες αφαιρούνται λαπαροσκοπικά μέσω μικρών οπών στην κοιλιακή χώρα, απ΄όπου εισέρχεται το λαπαροσκόπιο και αφαιρεί την κύστη με ασφάλεια και ελάχιστα επεμβατικό τρόπο.
Η μέθοδος προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στην γυναίκα, όπως τη σύντομη νοσηλεία, τη γρήγορη ανάρρωση και την άμεση επιστροφή στις καθημερινές υποχρεώσεις.
Λαπαροτομία: Πρόκειται για ανοικτό χειρουργείο που πλέον αφορά ειδικές περιπτώσεις. Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, ο χρόνος ανάρρωσης και νοσηλείας είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τη λαπαροσκοπική αφαίρεση κύστης.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η αφαίρεση των ωοθηκών και των σαλπίγγων, καθώς και της μήτρας, πραγματοποιείται συχνά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση που έχουν κύστεις στις ωοθήκες, ακριβώς για να αποφευχθεί ο κίνδυνος κακοήθων νεοπλασιών που είναι αυξημένος σε αυτή την ηλικία.
