Φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών

Η πρόκληση ωοθηλακιορηξίας ενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν ανωμαλίες στον κύκλο τους. Συνήθως πρόκειται για περιστατικά με διαταραχές της ωοθυλακιορρηξίας. Στόχος αυτής της μεθόδου είναι η διόρθωση της διαταραχής αυτής, είτε με φαρμακευτική αγωγή από το στόμα, (χάπια κλομιφαίνης), είτε με τη λήψη ενέσεων (FSH). Με υπερηχογραφικό έλεγχο παρακολουθούμε την ανάπτυξη των θυλακίων και όταν αυτά φτάσουν στο επιθυμητό μέγεθος, τότε συστήνουμε στο ζευγάρι να έχει επαφή.

Ενδομητρική σπερματέγχυση (IUI)

Η ενδομήτρια σπερματέγχυση ενδείκνυται για ζευγάρια με προβλήματα γονιμότητας, αλλά και για ζευγάρια που έχουν σεξουαλική δυσλειτουργία ή σπάνιες σεξουαλικές επαφές εξαιτίας ιατρικών ή άλλων λόγων. Επίσης, βοηθά στην τεκνοποίηση κάποια ζευγάρια που για επαγγελματικούς ή άλλους κοινωνικούς λόγους βρίσκονται συχνά σε απόσταση κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας. Σε αυτήν την περίπτωση το σπέρμα του συντρόφου κρυοσυντηρείται και εγχέεται την κατάλληλη χρονική στιγμή στη μήτρα της γυναίκας.

Στη διαδικασία ενδομήτριας σπερματέγχυσης ακολουθούνται τρία βασικά βήματα:

• Παρακολούθηση του κύκλου της ωορρηξίας ή πρόκληση ωορρηξίας με φάρμακα.
• Λήψη δείγματος από το σπέρμα του συντρόφου και επεξεργασία του για τη γονιμοποίηση.
• Μεταφορά του σπέρματος στη μήτρα. Η μεταφορά του επεξεργασμένου σπέρματος στη μήτρα γίνεται με ειδικό καθετήρα κατά τη φάση της ωορρηξίας και είναι γρήγορη και ανώδυνη.

Περίπου 2 εβδομάδες μετά την σπερματέγχυση γίνεται ένα τεστ κύησης ή μέτρηση β-χοριακής γοναδοτροπίνης στο αίμα για να δούμε αν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη.

Βασικές προϋποθέσεις

• Οι σάλπιγγες της υποψήφιας μητέρας να είναι διαπερατές
• Να υπάρχει ικανός αριθμός καλής ποιότητας ωαρίων
• Τα επίπεδα ορμονών να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα
• Ο άντρας να μην αντιμετωπίζει σοβαρότερα προβλήματα γονιμότητας. Σε αυτές τις περιπτώσεις καταφεύγουμε στην εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF).

Τι περιλαμβάνει η διαδικασία προετοιμασίας

• Σπερμοδιάγραμμα του συντρόφου
• Μια σειρά ορμονονολογικων εξετάσεων της γυναίκας
• Χορήγηση αγωγής για τη πρόκληση της ωορρηξίας
• Υπερηχογραφική παρακολούθηση και αιματολογικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί ότι υπάρχει παραγωγή υγιών ωαρίων
• Επεξεργασία του σπέρματος του συντρόφου (για την αφαίρεση τυχόν τοξικών χημικών ουσιών) πριν τη διαδικασία σπερματέγχυσης

Κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF)

Η Εξωσωματική Γονιμοποίηση (IVF, In Vitro Fertilization) είναι η τεχνική γονιμοποίησης των ωαρίων με τα σπερματοζωάρια εκτός σώματος, στο εργαστήριο και σε συνθήκες που μιμούνται το περιβάλλον της σάλπιγγας, όπου γίνεται φυσικά η γονιμοποίηση. Συγκεκριμένος αριθμός εμβρύων που θα προκύψουν, θα μεταφερθούν στη μήτρα της μέλλουσας μητέρας, προκειμένου κάποιο από αυτά να εμφυτευθεί στο τοίχωμά της και να υπάρξει εγκυμοσύνη.

Η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης συνιστάται σε περιπτώσεις που έχουν διαγνωστεί με:

• Ενδομητρίωση
• Ανδρική υπογονιμότητα (χαμηλός αριθμός και/ή μειωμένη κινητικότητα σπερματοζωαρίων)
• Απόφραξη σαλπίγγων
• Στυτική δυσλειτουργία και
• Σε περιστατικά ανεξήγητης υπογονιμότητας όταν άλλες τεχνικές όπως η πρόκληση ωορρηξίας ή η ενδομήτρια σπερματέγχυση δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Στάδια εξωσωματικής γονιμοποίησης

Διέγερση των Ωοθηκών

Το πρώτο βήμα στην εξωσωματική γονιμοποίηση περιλαμβάνει τη λήψη ορμονών από τη γυναίκα (υποφυσιακές γοναδοτροπίνες), έτσι ώστε να παράγει περισσότερα από ένα ωάρια που παράγει με τη φυσική διαδικασία. Στη συνέχεια, με υπερηχογραφικό έλεγχο και αιμοληψία σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά 2-3 ημέρες) παρακολουθείται η ανταπόκριση των ωοθηκών και αναλόγως εξατομικεύεται η φαρμακευτική θεραπεία. Όταν διαπιστωθεί από τις εξετάσεις, ότι υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός ωοθυλακίων και το μέγεθός τους είναι πάνω από 17-18mm και παράλληλα υπάρχει ικανοποιητικό πάχος ενδομητρίου τότε προχωρούμε στη χορήγηση β – χοριακής γοναδοτροπίνης και μετά από 36 ώρες περνάμε στο επόμενο βήμα, αυτό της ωοληψίας.

Διαδικασία ωοληψίας

Η συλλογή των ωαρίων γίνεται με τη βοήθεια της βελόνας που κατευθύνεται υπερηχογραφικά. Η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται  σε περίπου 15 λεπτα, κατά τη διάρκεια των οποίων η ασθενής βρίσκεται σε αναλγησία ή ελαφριά αναισθησία.

Τα ωάρια που αναρροφήθηκαν καταμετρώνται και τοποθετούνται σε καλλιεργητικό υγρό. Κατόπιν, τα ωάρια θα τοποθετούνται στον επωαστή για να ωριμάσουν έως τη στιγμή που θα γονιμοποιηθούν.

Την ημέρα της ωοληψίας, ο σύζυγος δίνει το σπέρμα σε ειδικό αποστειρωμένο δοχείο. Ενδείκνυται, η αποχή από τη σεξουαλική επαφή  τρεις έως πέντε ημέρες πριν από τη λήψη του. Το σπέρμα υπόκειται σε μια ειδική επεξεργασία προκειμένου να αξιολογηθεί ως προς την πυκνότητα και την κινητικότητά του και να προετοιμαστεί για τη γονιμοποίηση.

Διαδικασία γονιμοποίησης

Μετά την ωοληψία, τα ωάρια τοποθετούνται μέσα σε καλλιεργητικό υλικό και στη συνέχεια πραγματοποιείται η γονιμοποίηση με το επεξεργασμένο σπέρμα του συντρόφου ή του δότη για να γίνει η γονιμοποίηση. Τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται υπό παρακολούθηση στο εργαστήριο, για να διασφαλιστεί η βέλτιστη ανάπτυξη τους τις επόμενες ημέρες.

Διαδικασία εμβρυομεταφοράς

Η μεταφορά των εμβρύων στην ενδομητρική κοιλότητα πραγματοποιείται συνήθως 3 ή 5 ημέρες αργότερα. Είναι μια απλή διαδικασία που γίνεται με τη χρήση ενός λεπτού καθετήρα που περνά μέσα από τον τράχηλο και δεν απαιτείται αναλγησία. Ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας καθορίζεται και ο αριθμός των εμβρύων (συνήθως δύο) που θα μεταφερθούν.  Εάν έχουν προκύψει κι άλλα έμβρυα τα οποία όμως δεν χρησιμοποιήθηκαν, τότε το ζευγάρι μπορεί να επιλέξει την κατάψυξή τους για μελλοντική χρήση.

Τεστ εγκυμοσύνης

Δύο εβδομάδες μετά την ωοληψία, θα διεξαχθεί και το πρώτο τεστ εγκυμοσύνης με τη λήψη αίματος.  Εάν το τεστ είναι θετικό, σε περίπου δύο εβδομάδες ακολουθεί υπερηχογραφικός έλεγχος κατά τον οποίο φαίνεται η ύπαρξη του εμβρύου ή των εμβρύων μέσα στην μήτρα. Αν το τεστ είναι αρνητικό, διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή και γίνεται ανάλυση των πιθανών αιτίων προκειμένου να καθοριστεί η στρατηγική που θα ακολουθηθεί στην επόμενη προσπάθεια.

Μικρογονιμοποίηση ή ενδοκυττοπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI, Ιntracytoplasmic sperm injection)

Η Μικρογονιμοποίηση (ICSI) είναι μια μέθοδος της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία των προβλημάτων γονιμότητας που σχετίζονται με την ποιότητα του σπέρματος.

Αν το δείγμα σπέρματος που συλλέχθηκε κατά τη σπερματοληψία, είναι χαμηλής ποιότητας, ή αν υπάρχει ιστορικό προηγούμενης αποτυχίας γονιμοποίησης με απλό IVF, τότε χρησιμοποιείται η μικρογονιμοποίηση (intra-cytoplasmic sperm injection, ICSI). Ουσιαστικά πρόκειται για μία μικροσκοπική επέμβαση στο ωάριο.

Η μικρογονιμοποίηση είναι μία ασφαλής μέθοδος, όπως έχει αποδειχτεί από τα χιλιάδες παιδιά που έχουν γεννηθεί σ’ όλον τον κόσμο.

Η Μικρογονιμοποίηση ICSI ενδείκνυται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν υπάρχει πρόβλημα στον αριθμό ή την κινητικότητα του σπέρματος ή ακόμη και παντελής έλλειψη σπερματοζωαρίων στο σπέρμα (αζωοσπερμία).
• Επί αποτυχία επίτευξης γονιμοποίησης σε προηγούμενες προσπάθειες με τη μέθοδο της κλασικής εξωσωματικής γονιμοποίησης.
• Σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με μικρό αριθμό ωαρίων που φέρουν συχνά σκληρό περίβλημα.